استاندارد ایگا (EIGA)، یکی از مهم‌ترین استانداردهای مربوط به پاکسازی تجهیزات مرتبط با گاز اکسیژن
استاندارد ایگا (EIGA) چیست و چه کاربردی دارد؟
استاندارد EIGA (European Industrial Gases Association) ، یکی از مهم‌ترین منابع معتبر برای ارائه دستورالعمل‌ها و مقررات ایمنی در صنایع گازهای صنعتی، به‌ویژه در استفاده از گاز اکسیژن و پاکسازی تجهیزات مرتبط با آن است. این استانداردها به‌طور خاص بر ایمنی، عملکرد بهینه، و کاهش خطرات ناشی از آلودگی‌ها و شرایط نامناسب کار با گاز اکسیژن تأکید دارند.
چرا پاکسازی تجهیزات اکسیژن مهم است؟
اکسیژن یک گاز اکسیدکننده قوی است که در صورت تماس با مواد قابل‌اشتعال (مانند روغن، چربی یا ذرات آلی) می‌تواند منجر به اشتعال یا انفجار شود. پاکسازی صحیح تجهیزات بر اساس استاندارد EIGA به این دلایل حیاتی است:
- جلوگیری از خطر انفجار و احتراق.
- تضمین عملکرد بهینه تجهیزات.
- افزایش طول عمر تجهیزات مرتبط با اکسیژن.
- رعایت الزامات قانونی و استانداردهای ایمنی.
اصول پاکسازی تجهیزات اکسیژن طبق استاندارد EIGA
1) حذف کامل آلودگی‌ها:
تمام مواد قابل‌اشتعال مانند چربی، روغن، و آلودگی‌های آلی باید به‌طور کامل از تجهیزات حذف شوند.
استفاده از تجهیزات و مواد پاکسازی استاندارد که با اکسیژن سازگار باشند.
2) انتخاب مواد مناسب:
حلال‌ها و پاک‌کننده‌های غیرقابل‌اشتعال مانند ایزوپروپانول یا حلال‌های قلیایی توصیه می‌شوند.
مواد پاک‌کننده باید فاقد ترکیبات کلریدی یا موادی باشند که در دماهای بالا تجزیه شوند.
3) روش‌های پاکسازی:
پاکسازی مکانیکی: حذف ذرات و آلودگی‌ها با ابزارهای غیر فلزی.
پاکسازی شیمیایی: استفاده از حلال‌های استاندارد برای حل کردن آلودگی‌ها.
شست‌وشو با بخار یا آب گرم: حذف چربی‌ها و آلاینده‌های مقاوم.
خشک‌سازی: استفاده از هوای خشک یا نیتروژن برای حذف رطوبت.
4) بازرسی پس از پاکسازی:
بررسی بصری تجهیزات برای اطمینان از حذف کامل آلودگی‌ها.
استفاده از تجهیزات نوری یا تست‌های شیمیایی (مانند تست UV) برای تشخیص باقیمانده روغن یا چربی.
5) خشک‌کردن تجهیزات:
اطمینان از خشک‌شدن کامل تجهیزات برای جلوگیری از ایجاد خوردگی یا باقی‌ماندن قطرات آب.
تجهیزات مورد نیاز پاکسازی بر اساس استاندارد EIGA
1) سیلندرها و مخازن گاز اکسیژن، برای پاکسازی داخلی و خارجی قبل از پر کردن.
2) شیلنگ‌ها و هوز ریل‌ها، برای تمیزکاری داخلی شیلنگ‌ها برای جلوگیری از تجمع ذرات و آلودگی.
3) رگلاتورها و شیرآلات، برای حذف چربی‌ها و آلاینده‌ها از سطوح داخلی و خارجی.
4) منیفولدها و لوله‌ها، شست‌وشو و پاکسازی به‌منظور جلوگیری از افت فشار و خطر نشتی.
5) قطعات جانبی مانند فیلترها و اتصالات، تمیزکاری دقیق و اطمینان از عملکرد صحیح.
ویژگی‌های کلیدی استاندارد EIGA در پاکسازی تجهیزات اکسیژن
رعایت مواد سازگار با اکسیژن: اطمینان از این‌که تمامی مواد مورد استفاده با اکسیژن سازگار باشند و خطر اشتعال‌پذیری ایجاد نکنند.
ایمنی در مراحل پاکسازی: اجرای تمامی مراحل در محیط‌های کنترل‌شده و ایمن.
مستندسازی فرایند: ثبت مراحل پاکسازی، مواد مورد استفاده و نتایج بازرسی برای تضمین شفافیت و قابلیت پیگیری.
تست‌های تأیید کیفیت: انجام آزمایش‌های لازم برای اطمینان از ایمنی تجهیزات، مانند تست فشار یا نشتی.
مزایای رعایت استاندارد EIGA در پاکسازی تجهیزات اکسیژن
- افزایش ایمنی: کاهش احتمال حوادث ناشی از آلودگی تجهیزات.
- عملکرد بهینه تجهیزات: بهبود کارایی و کاهش خرابی‌ها.
- رعایت الزامات قانونی: تطابق با استانداردهای بین‌المللی و محلی.
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری: افزایش طول عمر تجهیزات به‌واسطه پاکسازی مناسب.
منابع استاندارد EIGA مرتبط با پاکسازی اکسیژن
برخی از دستورالعمل‌ها و استانداردهای اصلی EIGA شامل موارد زیر است:
- EIGA Doc 33/18 – Cleaning of Equipment for Oxygen Service : ارائه روش‌های عملی برای پاکسازی تجهیزات اکسیژن.
- EIGA Doc 13/12 – Oxygen Pipeline Systems : دستورالعمل‌های ایمنی برای سیستم‌های انتقال گاز اکسیژن.
- EIGA Safety Guidelines: شامل تمامی دستورالعمل‌ها و الزامات مرتبط با ایمنی گازهای صنعتی.
